नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायत!
“ग्रामीण भागातील प्रगतीची नवी दिशा..!”
नागतिर्थवाडी हे देवणी तालुक्यातील एक छोटे पण प्रगतिशील गाव आहे, जे आपल्या एकात्मिक विकासात्मक कार्यांसाठी ओळखले जाते. लातूर जिल्ह्यातील ग्रामीण भागात स्वयंपूर्णता, शिक्षण, महिला सक्षमीकरण आणि पर्यावरण संरक्षण यांचा उत्कृष्ट संगम असलेले हे गाव ग्रामपंचायतीच्या नेतृत्वाखाली सतत नवचैतन्याने पुढे जात आहे. गावाने आधुनिक तंत्रज्ञानाचा उपयोग करत एक डिजिटल ग्रामपंचायत बनण्याची दिशाच घेतली नाही, तर सामाजिक व शैक्षणिक क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करून इतर गावांसाठी एक आदर्श निर्माण केला आहे.
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायत
नागतिर्थवाडी हे महाराष्ट्र राज्यातील लातूर जिल्ह्यातील देवणी तालुक्यातील एक सुंदर व पर्यावरणपूरक गाव आहे. हे गाव औरंगाबाद विभागात येते आणि लातूरपासून ६० किमी अंतरावर तर मुंबईपासून ५२५ किमी अंतरावर आहे.लोकसंख्या ५५२ (२०११ जनगणनेनुसार).
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायत, ता. देवणी, जि. लातूर ही गावाच्या सर्वांगीण विकासाच्या दृष्टीने एक प्रेरणादायी उदाहरण ठरली आहे. ग्रामपंचायतीच्या पुढाकाराने आणि ग्रामस्थांच्या सहकार्याने इथे विविध सामाजिक, शैक्षणिक, महिला सक्षमीकरण आणि पर्यावरणपूरक उपक्रम राबवले गेले आहेत. शैक्षणिक क्षेत्रात विद्यार्थिनींसाठी विशेष मदतीचा हात पुढे करत, विज्ञान विषयात उज्वल कामगिरी करणाऱ्या मुलींना शैक्षणिक साहित्याचे वाटप करण्यात आले. यामुळे त्या अधिक आत्मविश्वासाने पुढे जाऊ शकतील आणि विज्ञान क्षेत्रात आपले भवितव्य घडवू शकतील. महिलांसाठी ‘उज्वला ग्रामीण भारत अभियान’ अंतर्गत नवीन शेती पद्धती आणि प्रशिक्षण कार्यशाळांचे आयोजन करण्यात आले. यामुळे ग्रामीण भागातील महिला शेती, बचतगट आणि छोट्या उद्योगांमध्ये सहभागी होऊन आर्थिकदृष्ट्या सक्षम होण्याच्या दिशेने वाटचाल करू लागल्या आहेत. शिक्षण क्षेत्रातील योगदानाची दखल घेत, गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी गावातील शिक्षकांचा विशेष सत्कार करण्यात आला. हा उपक्रम शिक्षकांचा सन्मान वाढवणारा आणि तरुण पिढीला शिक्षणाविषयी आदर बाळगण्याचा संदेश देणारा ठरला. पर्यावरणाच्या रक्षणासाठी राखी पौर्णिमेच्या दिवशी एक अभिनव उपक्रम राबवण्यात आला – महिलांनी झाडांना राखी बांधून वृक्षरक्षणाचा संदेश दिला. हा पर्यावरण प्रेमाचा आणि निसर्गाशी नाते जोडण्याचा सुंदर उपक्रम होता. याशिवाय, गावाच्या डिजिटल प्रगतीकडे वाटचाल करत नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतीने संपूर्ण गावासाठी मोफत WiFi सेवा उपलब्ध करून दिली आहे. विद्यार्थ्यांना ऑनलाइन शिक्षण, युवकांना स्पर्धा परीक्षा तयारी आणि सामान्य ग्रामस्थांना डिजिटल व्यवहारासाठी ही सुविधा अत्यंत उपयुक्त ठरत आहे. या सर्व उपक्रमांमुळे नागतिर्थवाडी हे गाव विकासाच्या वाटेवर आत्मविश्वासाने आणि ठामपणे वाटचाल करत आहे. ही वाटचाल इतर गावांसाठी एक आदर्श ठरू शकेल
🏆 गौरव आणि पुरस्कार
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतीने गेल्या काही वर्षांमध्ये विविध सामाजिक, शैक्षणिक व पर्यावरणीय उपक्रमांद्वारे अनेक महत्त्वाचे पुरस्कार प्राप्त केले आहेत. या पुरस्कारांमुळे गावाची ओळख एक प्रगतशील, सुशिक्षित आणि पर्यावरणपूरक गाव म्हणून झाली आहे. खालील यादीत विविध वर्षांतील महत्त्वाच्या पुरस्कारांची माहिती दिली आहे:
| 📅 वर्ष | 🏅 पुरस्कार | 📋 तपशील |
|---|---|---|
| 2004-05 | तालुक्यातील पहिले हागणदारीमुक्त गाव | गावात हागणदारीमुक्ततेची पहिली सुरुवात |
| 2005-06 | निर्मलग्राम पुरस्कार | राष्ट्रपती डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम यांच्या हस्ते प्राप्त |
| 2009-10 | महात्मा गांधी तंटामुक्त गाव पुरस्कार | सामाजिक एकतेचे उदाहरण |
| 2010-11 | आदर्श शाळा पुरस्कार | जिल्हा स्तरावर गुणवत्तापूर्ण शिक्षणासाठी |
| 2017-18 | संत गाडगे बाबा ग्राम स्वच्छता पुरस्कार | तालुक्यातून निवड |
| 2018-19 | वॉटर कप स्पर्धा | तालुक्यातून दुसरे स्थान |
| 2018-19 | लोकमत सरपंच अवॉर्ड | प्रथम क्रमांक |
| 2020-21 | स्मार्ट व्हिलेज स्पर्धा | प्रथम क्रमांक |
| 2021-22 | बाला उपक्रम व आदर्श शिक्षक पुरस्कार | जिल्हा पातळीवर |
| 2023-24 | लोकमत सरपंच अवॉर्ड व मुख्यमंत्री सुंदर शाळा पुरस्कार | तालुका स्तरावर |
| 2024-25 | पंचायत लर्निंग सेंटर | जिल्ह्यातून निवडलेली दोन ग्रामपंचायतींपैकी एक |
या सर्व पुरस्कारांनी नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतीचा नावलौकिक वाढवला असून, गावाचा विकास आणि एकजुटीचे दर्शन घडवले आहे.
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायत उपक्रम :
🌱
पर्यावरण आणि लोकसहभाग
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतने पर्यावरण रक्षण व संवर्धनासाठी अनेक अनोखे आणि लोकसहभागातून राबवलेले उपक्रम यशस्वीपणे पार पाडले आहेत. हे उपक्रम केवळ निसर्ग रक्षणापुरते मर्यादित नसून, ते भविष्यातील आरोग्य, ऊर्जा आणि स्वच्छतेशी निगडित आहेत..
💉
आरोग्य
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतीने आरोग्य क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करत कोविड-१९ संकटाचा धैर्याने सामना केला. ग्रामस्थांच्या सहकार्याने संपूर्ण लसीकरण, विलगीकरण केंद्र सुरू करणे आणि ऑक्सिजनसाठी हरित पर्याय शोधणे यामुळे हे गाव एक आदर्श ठरले आहे.
📡
तंत्रज्ञान आणि डिजिटल इंडिया
नागतिर्थवाडी गावाने डिजिटल क्रांतीचा अंगीकार करत मराठवाड्याच्या ग्रामीण भागात तंत्रज्ञानाचा आदर्श उभा केला आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून गावकऱ्यांचे जीवन सुलभ करण्याचा उद्देश यामागे आहे. खालील महत्त्वाच्या उपक्रमांद्वारे गावाने डिजिटल प्रगती साधली आहे.
📚
शैक्षणिक
नागतिर्थवाडीतील गुणवंत विद्यार्थिनींना विज्ञान विषयासाठी खास शैक्षणिक साहित्य देऊन त्यांच्या उज्वल भविष्यासाठी एक भक्कम पाऊल उचलले गेले..
🌱 पर्यावरण आणि लोकसहभागातून उपक्रम :
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतने पर्यावरण रक्षण व संवर्धनासाठी अनेक अनोखे आणि लोकसहभागातून राबवलेले उपक्रम यशस्वीपणे पार पाडले आहेत. हे उपक्रम केवळ निसर्ग रक्षणापुरते मर्यादित नसून, ते भविष्यातील आरोग्य, ऊर्जा आणि स्वच्छतेशी निगडित आहेत.
- 360 चिंच झाडे: ५ लाख रुपयांच्या बक्षिसातून लागवड. अपेक्षित उत्पन्न: ₹५-७ लाख प्रतिवर्ष.
- 121 वड झाडे: प्रत्येक कुटुंबातील महिलांच्या नावे वृक्षलागवड — भविष्याच्या ऑक्सिजन प्लांटसारखा उपक्रम.
- 17 बायोगॅस युनिट्स: पर्यावरणपूरक इंधनासाठी स्वयंपूर्ण गावाची दिशा.
- सौर ऊर्जेचा वापर: शाळा, अंगणवाडी, मंदिर, ग्रामपंचायत व अन्य इमारतींमध्ये सौर ऊर्जेचा प्रभावी वापर.
- झाडाला राखी: झाडांशी नाते जोडण्यासाठी पर्यावरण संवर्धनाचा अनोखा उपक्रम.
- सांडपाणी व्यवस्थापन: शाश्वत स्वच्छतेसाठी प्रभावी सांडपाणी प्रक्रिया व सार्वजनिक शौचालयांची सुविधा.
- वॉटर कप स्पर्धेत दुसरा क्रमांक (2018): पाणी संवर्धनासाठी अविरत प्रयत्नांची दखल
💉 आरोग्य आणि कोविड व्यवस्थापन
- १००% कोविड लसीकरण करणारे मराठवाड्यातील पहिले गाव
- ५ जुलै २०२१: जिल्ह्यातील पहिले कोविड विलगीकरण केंद्र सुरू
- ऑक्सिजन अभाव यावर कल्पकतेने उपाय – वृक्षलागवड, जनजागृती आणि पर्यावरणपूरक उपक्रम
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतीने आरोग्य क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करत कोविड-१९ संकटाचा धैर्याने सामना केला. ग्रामस्थांच्या सहकार्याने संपूर्ण लसीकरण, विलगीकरण केंद्र सुरू करणे आणि ऑक्सिजनसाठी हरित पर्याय शोधणे यामुळे हे गाव एक आदर्श ठरले आहे.
📡 तंत्रज्ञान आणि डिजिटल इंडिया
नागतिर्थवाडी गावाने डिजिटल क्रांतीचा अंगीकार करत मराठवाड्याच्या ग्रामीण भागात तंत्रज्ञानाचा आदर्श उभा केला आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून गावकऱ्यांचे जीवन सुलभ करण्याचा उद्देश यामागे आहे. खालील महत्त्वाच्या उपक्रमांद्वारे गावाने डिजिटल प्रगती साधली आहे:
- 📶 मोफत वाय-फाय सुविधा – नागतिर्थवाडी हे मराठवाड्यातील पहिले Wifi युक्त गाव बनले आहे. गावात कोणतीही मोबाईल डिव्हाईस वापरून मोफत इंटरनेटचा लाभ घेता येतो.
- 🔊 प्रत्येक लाईट पोलवर स्पीकर सिस्टीम – संपूर्ण गावात स्पीकर सिस्टम
- 💻 शाळेत संगणक, प्रोजेक्टर, ब्रेझर टायचे गणवेश, नावासह बॅग वाटप – विद्यार्थ्यांसाठी डिजिटल शिक्षणाची सुरुवात करण्यात आली आहे. संगणक व प्रोजेक्टरद्वारे स्मार्ट शिक्षण, तसेच विद्यार्थ्यांना गणवेश, टाय, नाव असलेली बॅग दिली जाते.
- 🌾 ई-पिक पाहणी करणारे मराठवाड्यातील पहिले गाव – २०२१-२२ मध्ये ई-पिक पाहणी पूर्णपणे डिजिटल पद्धतीने करण्यात आले. यामुळे कृषी खात्याशी थेट संपर्क सुलभ झाला आहे.
या सर्व उपक्रमांमुळे नागतिर्थवाडी तंत्रज्ञानाच्या साह्याने गावाच्या सर्वांगीण विकासात एक मोठे पाऊल उचलले आहे.
🌾 ग्रामीण भागातील प्रगतीची नवी दिशा – नागतिर्थवाडी
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतीच्या पुढाकाराने गावात विविध सामाजिक, शैक्षणिक आणि पर्यावरणपूरक उपक्रम राबवले गेले आहेत. ग्रामविकासाच्या दिशेने टाकलेले हे टप्पे निश्चितच प्रेरणादायी आहेत.
नागतिर्थवाडी हे देवणी तालुक्यातील एक छोटे पण प्रगतिशील गाव आहे, जे आपल्या एकात्मिक विकासात्मक कार्यांसाठी ओळखले जाते. लातूर जिल्ह्यातील ग्रामीण भागात स्वयंपूर्णता, शिक्षण, महिला सक्षमीकरण आणि पर्यावरण संरक्षण यांचा उत्कृष्ट संगम असलेले हे गाव ग्रामपंचायतीच्या नेतृत्वाखाली सतत नवचैतन्याने पुढे जात आहे. गावाने आधुनिक तंत्रज्ञानाचा उपयोग करत एक डिजिटल ग्रामपंचायत बनण्याची दिशाच घेतली नाही, तर सामाजिक व शैक्षणिक क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करून इतर गावांसाठी एक आदर्श निर्माण केला आहे.
🎓 विद्यार्थिनींसाठी विशेष शैक्षणिक मदत
विज्ञान विषयात प्रगती करणाऱ्या विद्यार्थिनींना शैक्षणिक साहित्याचे वाटप करून आत्मविश्वास वाढवण्याचा प्रयत्न करण्यात आला. हा उपक्रम मुलींच्या उज्ज्वल भविष्याला चालना देणारा ठरला आहे.
👩🌾 महिला सक्षमीकरण व प्रशिक्षण
‘उज्वला ग्रामीण भारत अभियान’ अंतर्गत महिलांसाठी कार्यशाळा घेऊन शेती, उद्यमिता व स्वावलंबन यावर भर देण्यात आला. त्यामुळे महिला आर्थिकदृष्ट्या सक्षम होत आहेत.
👨🏫 शिक्षकांचा गौरव – गुरुपौर्णिमेचे औचित्य
शिक्षण क्षेत्रातील योगदानाची दखल घेत शिक्षकांचा सार्वजनिक सत्कार करण्यात आला. हा सन्मान गुरुजनांविषयी विद्यार्थ्यांमध्ये आदर आणि प्रेरणा निर्माण करतो.
🌳 राखी पौर्णिमेला झाडांना राखी – पर्यावरणपूरक उपक्रम
महिलांनी झाडांना राखी बांधून वृक्षांचे रक्षण करण्याची प्रतिज्ञा घेतली. पर्यावरण संवर्धनासाठी एक आगळावेगळा आणि भावनिक दृष्टिकोन यामागे होता.
🌐 डिजिटल गाव – मोफत WiFi सेवा
विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणासाठी, तरुणांच्या स्पर्धा परीक्षा तयारीसाठी आणि नागरिकांच्या डिजिटल सेवा वापरासाठी गावात मोफत WiFi सेवा सुरू करण्यात आली आहे. हा उपक्रम गावाच्या डिजिटल समावेशाकडे एक मोठं पाऊल आहे.
🛤️ गावाचा सर्वांगीण विकास – आत्मनिर्भर भारताच्या दिशेने वाटचाल
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायत ही आता केवळ सेवा पुरवणारी संस्था नसून, एक प्रेरणादायी विकासदृष्टिकोन असलेली यंत्रणा बनली आहे. महिलांचे सशक्तीकरण, विद्यार्थ्यांचे सक्षमीकरण, पर्यावरणपूरक उपक्रम, डिजिटल क्रांती आणि ग्रामस्थांचा सक्रीय सहभाग हे या प्रगतीचे मुख्य आधारस्तंभ आहेत. पारदर्शकता, सहभाग, आणि समाजाभिमुखता यांची जोड लाभल्यामुळे नागतिर्थवाडी आज संपूर्ण महाराष्ट्रासाठी आदर्श ठरत आहे.
नागतिर्थवाडी च्या शिरपेचात आणखीन एक मानाचा तुरा..
दिल्ली येथे आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाच्या अनुशंगाने दिनांक 4 व 5 मार्च 2025 रोजी होणाऱ्या 2 दिवसीय कार्यशाळेसाठी लातूर जिल्ह्यातील उत्कृष्ठ काम करणाऱ्या गावच्या 6 महिला सरपंच यांची निवड करण्यात आली आहे त्यात आपल्या नागतिर्थवाडी गावच्या लोकनियुक्त सरपंच सौ. कोमल राज गुणाले यांची दिल्ली दौऱ्यासाठी निवड झाली आहे त्यांना शासकीय नियोजन व खर्चाने विमानाने प्रवास करून दिल्ली जाणे – येणे व तिथे दोन दिवस राहणे खाणे याची व्यवस्था पंचायत राज मंत्रालय यांच्या कडून करण्यात आली आहे.
ही संधी मिळणे म्हणजे आपल्या गावचे सौभाग्य आहे.
दिल्ली येथे महिला दिनाच्या अनुशंगाने आपल्या गावचे पर्यायाने तालुका व जिल्ह्याचे प्रतिनिधित्व करण्याची संधी मिळणे ही लहान बाब नाही
डिजिटल गाव – मोफत WiFi सेवा
तंत्रज्ञानाच्या युगात मागे न राहता,नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतीने संपूर्ण गावासाठी मोफत WiFi सेवा उपलब्ध करून दिली आहे. ही सुविधा विद्यार्थ्यांना ऑनलाइन शिक्षण घेण्यासाठी, तर युवकांना स्पर्धा परीक्षा तयारीसाठी अत्यंत उपयुक्त ठरली आहे. शिवाय, सामान्य नागरिकांना डिजिटल व्यवहार, आरोग्य सल्ला, सरकारी सेवा यांचा लाभ घरबसल्या घेता येतो. हा उपक्रम गावाच्या डिजिटल समावेशाकडे एक मोठं पाऊल आहे
📰 वर्तमानपत्रातील बातम्या
नागतिर्थवाडी गावाच्या उल्लेखनीय कार्याची दखल विविध वर्तमानपत्रांनी घेतली आहे. खालील गॅलरीमध्ये तुम्ही ती कात्रणे पाहू शकता:
आमच्या सेवा
ग्रा.प.शी संबंधित नसलेल्या व लोकांसाठी उपयोगी सेवा
बँकिंग सुविधा, रिचार्ज,रेल्वे/बस आरक्षण,पॅनकार्ड ,आधारकार्ड,विज बील भरणा,ई.
तहसील कार्यालयाशी संबंधित सेवा
उत्पन्नाचा दाखला,अधिवास प्रमाणपत्र,जातीचा दाखला ई.
विविध संकेतस्थळ
जिल्हा परिषद लातुर
जिल्हा परिषदेचे संकेतस्थळ कार्यान्वीत करतांना माहितीच्या अधिकाराचा मुख्य हेतू प्रभावीपणे मांडण्याचा प्रयत्न या जिल्हा परिषदेने केला आहे. जिल्हा परिषदेचे संकेतस्थळ सर्वच स्तरातील नागरिकांकरिता कार्यान्वीत करताना ती लोकाभिमुख असावी यास्तव प्रयत्न करण्यात आला आहे. शासनाच्या माहिती व तंत्रज्ञान विषयक धोरणाचा अवलंब करताना जिल्हा परिषदे मधील विविध योजना व त्याची परिपूर्ण माहिती तसेच विविध विभागांची माहिती संकेतस्थळावर उपलब्ध करण्यांत आली आहे
जिल्हाधिकारी कार्यालय ,लातुर
नवीन जिल्हाधिकारी कार्यालय, बार्शी रोड, लातूर. छायाचित्र उपलब्ध नाही, अप्पर जिल्हाधिकारी, अप्पर जिल्हाधिकारी, 02382-224201
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी कायदा
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार गारंटी अधिनियम (किंवा नरेगा क्रमांक ४२, ज्याचे पुर्नामकरण महात्मा गांधी राष्ट्रीय रोजगार हमी कायदा किंवा ‘मनरेगा’ असे झाले) हा भारतीय रोजगार कायदा आणि सामाजिक सुरक्षा उपाय आहे ज्याचे उद्दीष्ट ‘कामाच्या अधिकाराची हमी’ देणे आहे
📢 विशेष व्यक्तींचे मत
“नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायतीने पर्यावरण, स्वच्छता, तंत्रज्ञान, लोकसहभाग आणि पारदर्शकतेचा आदर्श घालून दिला आहे.”
– सागर वरंदेकर, गटविकास अधिकारी
“वड व चिंच झाडांची लागवड म्हणजे गावात नैसर्गिक ऑक्सिजन प्लांट उभारण्याचे सुंदर उदाहरण आहे.”
– रामभाऊ तिरुके, माजी जि.प. सदस्य
“डिजिटल इंडियाची खरी सुरुवात नागतिर्थवाडी केली आहे.”
– अरविंद पाटील निलंगेकर, प्रदेश सचिव, भाजपा
अधिक माहितीसाठी आमच्याशी संपर्क साधा..
नागतिर्थवाडी ग्रामपंचायत कार्यालय, ता. देवणी, जि. लातूर-413519
E-mail : grampanchyatnagtirthwadi@gmail.com
सफाई को अपनाना है, भारत स्वच्छ बनाना है!
